Nhật Bản sẵn sàng gói 700 triệu USD để thu hút nhân tài trong bối cảnh Mỹ chảy máu chất xám.

EU, Pháp, Hà Lan cũng để mắt đến các nhà nghiên cứu chạy trốn các chính sách của Trump.

 

Dưới thời Trump, Mỹ đang cắt giảm ngân sách nghiên cứu của các trường đại học và gây áp lực lên các tổ chức như Đại học Harvard. (Nguồn ảnh từ Nikkei, Reuters)

Tác giả Ryuto  Imao ...13 Tháng Sáu, 2025 ....The Nikkei Asia.

Chính phủ Nhật Bản đã đưa ra một gói chính sách khẩn cấp trị giá ít nhất 100 tỷ yên (698 triệu USD) để thu hút các nhà nghiên cứu nước ngoài, sau cuộc di cư tài năng từ Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Minoru Kiuchi, Bộ trưởng Chính sách Khoa học và Công nghệ Nhật Bản, sẽ công bố kế hoạch vào thứ Sáu.

Mục tiêu là thu hút các nhà nghiên cứu tài năng có bằng tiến sĩ và nâng cao trình độ nghiên cứu của các trường đại học Nhật Bản. Bao gồm cả việc xử dụng các dự án hiện có, 100 tỷ yên sẽ được phân bổ cho các nỗ lực, với chi tiêu bổ sung sẽ được xem xét trong tương lai.

Nhật Bản sẽ trở thành "quốc gia hấp dẫn nhất trên thế giới đối với các nhà nghiên cứu", kế hoạch nêu rõ. Nó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc "mở rộng chiến lược tuyển dụng các nhà nghiên cứu xuất sắc ở nước ngoài, bao gồm cả người Nhật sống ở nước ngoài, càng sớm càng tốt, với mục tiêu cho học kỳ mùa thu mới".

Một quỹ đầu tư trị giá 10 nghìn tỷ yên được thành lập để hỗ trợ các trường đại học Nhật Bản, sẽ được xử dụng để cải thiện tiền lương và môi trường nghiên cứu.

Lợi nhuận đầu tư của quỹ sẽ hướng tới việc giúp các trường đại học chấp nhận các nhà nghiên cứu và thiết lập cơ sở hạ tầng cần thiết như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu và các cơ sở khác.

Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản sẽ xử dụng mạng lưới của mình để mời các tài năng hàng đầu đến các trường đại học Nhật Bản. Viện Khoa học và Công nghệ Công nghiệp Tiên tiến Quốc gia, Riken và Viện Khoa học Vật liệu Quốc gia cũng sẽ theo đuổi các nhà nghiên cứu hàng đầu.

Các nhà phê bình đã chỉ ra rằng việc tập trung vào nghiên cứu tại các trường đại học Nhật Bản là khó khăn, do các thủ tục giấy tờ hành chính nặng nề và các thủ tục quan liêu khác. Kế hoạch sẽ bao gồm các cải cách trong hoạt động để giải quyết vấn đề.

Theo kế hoạch, Nhật Bản sẽ quảng bá các khía cạnh tích cực của môi trường nghiên cứu của Nhật Bản, chẳng hạn như an toàn và tiếp cận văn hóa Nhật Bản.

Kế hoạch cũng sẽ kêu gọi thúc đẩy các nghiên cứu chung tầm quốc tế trong các lĩnh vực như AI, công nghệ lượng tử và chất bán dẫn. Nhật Bản  ít phát hành các bài báo đồng viết với các đối tác nghiên cứu ở nước ngoài, và được biết là có khả năng chuyển đổi tài năng thấp. Kế hoạch này nhằm hỗ trợ hợp tác với các nhà nghiên cứu ở nước ngoài.

Dưới thời Trump, Mỹ đang cắt giảm ngân sách nghiên cứu của các trường đại học và gây áp lực lên các tổ chức hàng đầu như Đại học Harvard. Trong một cuộc khảo sát được công bố bởi tạp chí khoa học Nature của Anh vào cuối tháng ba, có 75% các nhà nghiên cứu cho biết họ đang cân nhắc rời khỏi Mỹ.

Các quốc gia khác đang cạnh tranh để có được tài năng chảy ra từ Hoa Kỳ.

Liên minh châu Âu thông báo vào tháng 5 rằng họ sẽ đầu tư 500 triệu euro (580 triệu USD) để thu hút các nhà nghiên cứu từ bên ngoài khu vực. Hà Lan và Pháp lần lượt công bố các biện pháp riêng của họ vào tháng 3 và tháng 4.

Các trường đại học hàng đầu ở Nhật Bản cũng đang chuyển sang tự nhận các nhà nghiên cứu nước ngoài.

Đại học Tohoku đang đầu tư 30 tỷ yên với mục tiêu tuyển dụng 500 nhà nghiên cứu cấp cao nhất từ khắp nơi trên thế giới trong năm năm. Trường Y khoa Sau đại học của Đại học Osaka có kế hoạch quyên góp từ 600 triệu đến 1 tỷ yên và  nhận 100 nhà nghiên cứu trẻ có bằng tiến sĩ.

Nhưng các biện pháp của chính phủ đã diễn ra chậm chạp, thúc đẩy những lời kêu gọi hành động. Gói mới nhất được đưa ra sau khi một nhà lập pháp Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền kêu gọi Thủ tướng Shigeru Ishiba đưa ra các biện pháp tuyển dụng các nhà nghiên cứu ở nước ngoài.

-------------------

_ Tác giả Ryuto  Imao.

_Trần HSa lược dịch từ The Nikkei Asia.... 14/6/2025.