Donald Trump trong chiến tranh – Iran sẽ phản ứng như thế nào ?
Hình ảnh: Alex Izeman Shutterstock.com.
Tác giả Peter Harris.... 22 Tháng Sáu , 2025 ... National Interest.
Tehran sẽ phải đối mặt với áp lực to lớn để đáp trả một cách có ý nghĩa các cuộc tấn công của Mỹ vào các cơ sở hạt nhân của họ.
Tính đến tối thứ Bảy, ngày 21 tháng 6, Donald Trump hiện là tổng thống thời chiến. Điều này khác xa so với cách Trump bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống của mình cách đây 5 tháng, với những lời hứa sẽ giảm bớt các xung đột hiện có và kềm chế không bắt đầu những xung đột mới. Nhưng mặc dù thích tự gọi mình là người kiến tạo hòa bình, Trump không còn có thể kiên trì với trò đố chữ này nữa. Dù tốt hay xấu, ông đã đưa Hoa Kỳ vào cuộc chiến với Iran.
Chắc chắn, ông Trump đã bày tỏ hy vọng rằng Iran sẽ kềm chế trong phản ứng đối với các cuộc không kích của Mỹ vào ba cơ sở hạt nhân quan trọng. Có lẽ ông ấy sẽ làm theo cách của mình. Rốt cuộc, tổng thống đã ra lệnh ám sát tướng hàng đầu của Iran Qasem Soleimani vào tháng 1 năm 2020 mà không có một cuộc trả đũa to lớn.
Trường hợp để Iran thực hiện kềm chế rất đơn giản. Mỹ có điều mà các học giả về Quan hệ Quốc tế gọi là "sự thống trị leo thang". Điều này có nghĩa là Iran sẽ mất nhiều hơn những gì họ có thể đạt được, nếu leo lên nấc thang leo thang. Do đó, Iran sẽ không hợp lý khi phát động một cuộc phản công đáng kể chống lại các lực lượng Mỹ ở Vịnh Ba Tư. Chống trả sẽ chỉ làm cho mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
Liệu điều này có đủ để ngăn chặn cuộc chiến tranh do Trump lựa chọn với Iran không? Có thể. Tuy nhiên, có ít nhất ba lý do mâu thuẫn để kỳ vọng rằng Iran sẽ không cho phép các cuộc không kích này diễn ra mà không có hậu quả nghiêm trọng.
Thứ nhất, Iran có động lực mạnh mẽ để trả đũa Mỹ vì sự thụ động sẽ có nguy cơ bật đèn xanh cho các cuộc tấn công của Mỹ vào đất Iran. Tehran sẽ gửi thông điệp gì nếu họ cho phép các cơ sở hạt nhân bị ném bom mà không bị trừng phạt? Để ngăn cản các nhà lãnh đạo ở Washington tấn công Iran một lần nữa, chế độ có thể kết luận rằng một phản ứng quân sự quy mô lớn là điều cần thiết, bất kể chi phí ngắn hạn cho người Iran.
Thứ hai, những người đứng đầu Iran có lý do để lo sợ rằng kẻ thù của họ ở nước ngoài muốn thay đổi chế độ. Trump phủ nhận rằng đây là mục đích chiến tranh, nhưng tổng thống có "vấn đề về cam kết đáng tin cậy" cần khắc phục—tức là, ông có lẽ không thể thuyết phục Iran rằng ông có ý định như những gì ông nói.
Cả các quan chức Israel và Mỹ đều gợi ý trong những ngày gần đây rằng Lãnh tụ tối cao của Iran có thể bị ám sát. Một số người đã công khai kêu gọi lật đổ Cộng hòa Hồi giáo. Nếu chính phủ Iran kết luận rằng một chiến dịch rộng lớn hơn đang diễn ra, họ có thể chọn tấn công trước các lực lượng Mỹ trong khu vực trước khi quá muộn.
Thứ ba, các nhà lãnh đạo Iran sẽ chịu áp lực rất lớn ở trong nước để đứng lên chống lại những kẻ xâm lược nước ngoài. Nhiệm vụ căn bản của mọi chính phủ là cung cấp an ninh cho người dân của mình, hoặc ít nhất là dường như đang làm như vậy. Iran đã thất bại trong vấn đề này. Chế độ có thể cảm thấy buộc phải thực hiện các hành động báo hiệu sức mạnh và khả năng phục hồi đối với công dân bình thường, nếu không tính hợp pháp của nó sẽ sụp đổ - có lẽ không thể sửa chữa được.
Logic nào sẽ chiếm ưu thế? Liệu các nhà lãnh đạo Iran có kết luận rằng trả đũa là quá mạo hiểm, hay rằng cuộc chiến với Mỹ không thể dừng lại khi nó đã bị ép buộc đối với họ? Không thể nói chắc chắn.
Nhưng đừng nghi ngờ gì nữa: những người ra quyết định ở Tehran, chứ không phải Washington, sẽ quyết định điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Tiền đặt cược là rất cao. Hơn 40.000 binh sĩ, thủy thủ và phi công Mỹ đang đóng quân trong khu vực - tất cả đều nằm trong tầm bắn của lực lượng Iran.
Một số tên lửa và máy bay không người lái của Iran có thể bị đánh chặn trước khi chúng có cơ hội giết hoặc làm thương tật nhân viên Mỹ, nhưng những tên lửa khác chắc chắn sẽ vượt qua. Cũng giống như các khu dân cư ở Tel Aviv và một bệnh viện ở Beersheba đã bị tên lửa của Iran bắn trúng, các căn cứ của Mỹ ở Syria, Iraq, Kuwait, Bahrain, Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cũng sẽ bị cháy nếu hỏa lực của Iran đủ chống lại họ.
Sau đó, có khả năng Iran sẽ đóng cửa eo biển Hormuz, một động thái sẽ khiến giá năng lượng tăng ngất ngưởng. Quốc hội Iran đã cho phép biện pháp này, và không rõ làm thế nào để Hoa Kỳ có thể đảo ngược nó mà không dùng đến vũ lực áp đảo. Như cuộc chiến của Trump chống lại Houthi ở Yemen đã cho thấy, chỉ các cuộc không kích có thể không đủ để đánh bại Iran.
Ông Trump sẽ phản ứng như thế nào trước các cuộc tấn công quy mô lớn vào các tài sản của Mỹ ở vùng Vịnh hoặc khu vực rộng lớn hơn? Liệu ông có thể chịu được áp lực đặt "ủng trên mặt đất" nếu các cuộc không kích không thể buộc Iran đầu hàng? Mặc dù ngày nay có rất ít mong muốn cho một cuộc xâm lược trên bộ vào Iran, nhưng không thể nói ý kiến chính trị có thể đi đến đâu trong trường hợp xảy ra các cuộc tấn công tàn khốc vào quân đội Mỹ, các cơ sở quân sự, dân thường và vận tải thương mại của Mỹ.
"Chúng tôi sẽ đo lường thành công của chúng tôi không chỉ bằng các trận chiến mà chúng tôi giành chiến thắng, mà còn bằng các cuộc chiến mà chúng tôi kết thúc", ông Trump nói khi trở thành tổng thống lần thứ hai. "Và có lẽ quan trọng nhất, những cuộc chiến mà chúng ta không bao giờ tham gia," ông tiếp tục.
Chưa đầy nửa năm trong nhiệm kỳ của mình, tổng thống vẫn chưa giành chiến thắng hoặc kết thúc bất kỳ cuộc chiến nào. Nhưng bây giờ ông ấy đã đi vào một cuộc chiến, và không biết nó sẽ đi đến đâu.
-------------------
_ Tác giả Peter Harris là Phó Giáo sư Khoa học Chính trị tại Đại học Bang Colorado và là thành viên không thường trú với các ưu tiên quốc phòng. Ông là tác giả của "Why America Can't Retrench (And How It Might)."
_ Trần HSa lược dịch từ National Interest.... 23/6/2025.
