Tại sao Mỹ miễn cưỡng chống lại Iran?

 Những người theo chủ nghĩa Nước Mỹ trên hết tuyệt vọng trước viễn cảnh Hoa Kỳ chiến đấu cho 'một cuộc chiến vì Israel' (Getty images)

Tác giả Stephen Daisley 17 Tháng Sáu 2025 .... The Spectator.

Những người theo chủ nghĩa cô lập MAGA (Make America Great Again) đều đồng ý: Hoa Kỳ không nên bị lôi kéo vào cuộc chiến Israel-Iran. Donald Trump không được bầu làm tổng thống để vướng vào các cuộc xung đột vô nghĩa ở nước ngoài. Trên Truth Social, thói quen nhảy nhót như trẻ em của Trump vẫn tiếp tục - vào, ra, vào, ra, gửi Hạm đội thứ năm? – và những người theo chủ nghĩa Nước Mỹ trên hết tuyệt vọng trước viễn cảnh Hoa Kỳ sẽ chiến đấu ‘một cuộc chiến vì Israel’. Ở Jerusalem, suy nghĩ lại hoàn toàn ngược lại: Nhà lãnh đạo Israel Benjamin Netanyahu được cho là lo ngại rằng Trump khó đoán có thể thúc đẩy Israel kết thúc Chiến dịch Rising Lion trước khi đạt được các mục tiêu quân sự.

Tất cả điều này rất thú vị như nghiên cứu và phân tích chính trị và chính sách của Liên Xô và các quốc gia Cộng sản trước đây, nhưng nó cũng gợi lên một điểm tò mò: tại sao Mỹ lại miễn cưỡng tham gia như vậy? Xét cho cùng, đây là một cuộc tấn công được tiến hành bởi đồng minh đáng tin cậy nhất của họ trong khu vực, chống lại một chế độ mà "Cái chết cho nước Mỹ" thực tế là quốc ca. Nó giết và bắt cóc công dân Mỹ, tài trợ cho các nhóm Hồi giáo thực hiện các cuộc tấn công khủng bố chống lại Hoa Kỳ, và đổ tiền mặt cùng vũ khí vào mọi cuộc xung đột có thể tưởng tượng được trong khu vực. Việc thắp sáng Ayatollah Khamenei như một cây thông Noel hạt nhân sẽ hoàn toàn nằm trong phạm trù "lợi ích của Hoa Kỳ".

À, nhưng còn Iraq. Và Afghanistan. Và, đối với những người có một chút tuổi tác, là Việt Nam. Kể từ khi chiếc Bell 204B cuối cùng cất cánh từ mái nhà của các căn hộ Pittman ở Sài Gòn, ý thức tập thể của người Mỹ đã liên kết các phát minh quân sự với những vũng lầy đẫm máu và tốn kém, một bản năng dường như được chứng minh bằng Mogadishu, Afghanistan và Chiến tranh vùng Vịnh II. Tại sao vậy? Lực lượng vũ trang Hoa Kỳ là quân đội hùng mạnh nhất hành tinh, một cổ máy giết chóc trị giá 1 nghìn tỷ đô la có thể xóa sổ một quốc gia châu Âu có quy mô trung bình, tan biến trong không gian chỉ một buổi sáng - trước bữa sáng nếu có vũ khí hạt nhân.

Có phải chỉ đơn giản là vì Mỹ hiện chỉ vượt trội về hỏa lực trên không theo cách mà trước đây họ cũng đã từng với những chiếc ủng trên mặt đất?

Đó có phải là sự lãnh đạo kém trong các tham mưu trưởng liên quân; tình báo không đạt tiêu chuẩn từ Langley, Fort Meade và Anacostia–Bolling; sự khó chịu trong các quy tắc giao tranh và các chuẩn mực xung đột vũ trang; hay sự kiêu ngạo trong việc lập kế hoạch và thực hiện hành động chống lại các quốc gia và các lực lượng mà Ngũ Giác đài  đánh giá thấp là sơ khai hoặc thiếu chuẩn bị?

Nó có thuộc về những vấn đề tinh thần hay không? Phải chăng giới tinh hoa dân sự và quân sự đã bị hun đúc bởi lòng căm ghét dân tộc và văn minh, với chủ nghĩa bài Mỹ lan rộng trong giáo dục đại học, phương tiện truyền thông của giới tinh hoa và văn hóa thượng lưu, đến mức họ không còn sự tự tin cũng như ý chí chiến thắng của nước Mỹ như những thế hệ trước những năm 1960 đã từng coi là điều hiển nhiên?

Nếu có bất kỳ quốc gia nào bị tê liệt về mặt đạo đức khi nghĩ đến xung đột vũ trang, thì đó phải là Israel.

Dù câu trả lời là gì, nó gợi ra một câu hỏi tất yếu: tại sao Israel nhỏ bé, dễ bị tổn thương trên mọi mặt trận, với những ký ức cay đắng về những vũng lầy và những nơi trốn tránh, các thể chế tự gây tổn thương của chính nó, và những thất bại về tình báo của chính nó, lại không thể hiện sự bi quan tương tự về sự tham gia quân sự? Rốt cuộc, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) là một đội quân nghĩa vụ. Về lý thuyết, con trai của mọi bà mẹ đều ở tuyến đầu. Nếu bất kỳ quốc gia nào nên bị tê liệt về mặt đạo đức khi nghĩ đến xung đột vũ trang, thì đó phải là Israel.

Có lẽ trong sự mâu thuẫn này ẩn chứa một câu trả lời. Quân đội Israel là quân đội được tuyển mộ vì những mối đe dọa mà đất nước này phải đối mặt đều liên quan đến sự sống còn. Như ngày 7 tháng 10 đã xác nhận, không chỉ có thể mà còn tương đối dễ dàng để giết một số lượng lớn người Israel trong một khoảng thời gian ngắn. Người Mỹ được bảo vệ bởi đại dương, đất liền và hỏa lực mạnh mẽ, trong khi an ninh của Israel là một thứ mong manh hơn nhiều, không phải là điều chắc chắn nhưng là điều phải giành được và bảo vệ mỗi ngày. Những người theo chủ nghĩa biệt lập của Mỹ phản đối những gì họ coi là chiến tranh nước ngoài nhưng đối với Israel, bất kể chiến trường giao tranh nào, mọi cuộc chiến đều diễn ra ở quê nhà.

Viễn cảnh thất bại, và cái giá không thể chịu đựng được đi kèm, không khiến các nhà lãnh đạo Israel phải chịu đựng sự bi quan tê liệt giống như những người đồng cấp Hoa Kỳ của họ. Khi trận chiến tiếp theo có thể là trận chiến cuối cùng của bạn, thì việc đắm chìm trong sự thiếu hụt về quân sự hoặc chiến lược là một sự nuông chiều không thể chấp nhận được. Khả năng chiến thắng có thể ở phía cuối cùng của quá trình kích động ý chí sinh tồn.

----------------------

_ Tác giả Stephen Daisley.

_ Trần HSa lược dịch từ The Spectator.... 18/6/2025.