Thuế quan và sự thật đằng sau lời nói hớ 'hai con búp bê' của Trump.

 Cuộc chiến thương mại của ông là một nỗ lực vụng về và đặt không đúng chỗ nhằm áp đặt lại kỷ luật mà nền kinh tế cần.

Clip : Báo cáo của ban biên tập: Trump đạt được thỏa thuận với Vương quốc Anh.

Tác giả Joseph C. Sternberg..... 15 Tháng Năm, 2025 ... The Wall Street Journal.

Ba con búp bê. Rõ ràng, đó là số lượng búp bê tối thiểu mà các bậc cha mẹ Mỹ mong đợi có thể mua cho con cái của họ.

Kết luận xuất hiện sau một tuần khám phá trong nền kinh tế Hoa Kỳ - phát hiện nhiều điều hơn so với nhiều người nhận ra. Đúng là Tổng thống Trump đã không chỉ bị lung lay trong cuộc chiến thuế quan với Trung Quốc; Các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện đã đưa ra đánh giá ban đầu của riêng họ về loại hình kinh tế mà cử tri thực sự muốn. Phiên bản ngắn: một nền kinh tế với nhiều búp bê hơn.

Cuối tháng trước ông Trump  đã đưa ra những gì mà có thể được coi là câu nói hớ lớn nhất trong sự nghiệp lâu dài của ông. Trả lời câu hỏi về tình trạng thiếu hụt tiềm ẩn do thuế quan Trung Quốc của mình, ông cho rằng "có thể những đứa trẻ sẽ có hai con búp bê thay vì 30 con búp bê, và có thể giá của hai con búp bê sẽ cao hơn vài đô la so với bình thường". Điều đáng kinh ngạc về câu nói hớ đó, theo nghĩa vô tình phơi bày một sự thật, là thừa nhận rằng việc kềm hãm tiêu dùng trong nước là bước đầu tiên, thiết yếu hướng tới bất kỳ sự phục hưng nào cho ngành sản xuất, mà ông Trump nghĩ rằng thuế quan có thể khuấy động ở Mỹ.

Thâm hụt thương mại - mà ông Trump ghét - phát sinh phần lớn vì người Mỹ đã phát hiện ra rằng chúng ta có thể xử dụng tình trạng tiền tệ dự trữ của mình để nuôi dưỡng chứng nghiện tiêu dùng của chúng ta, bằng các khoản vay giá rẻ, bao gồm cả vay từ nước ngoài. Ông Trump thường mô tả tình huống đó như một "trò lừa đảo", nhưng thật khó để phân biệt ai đang lừa gạt ai. Có lẽ các chính sách của Trung Quốc thúc đẩy xuất khẩu để cướp đi việc làm sản xuất của chúng ta. Hoặc có lẽ chúng ta lừa người Trung Quốc đi vào các nhà máy sản xuất đồ chơi để đổi lấy các văn bản thừa nhận sự tồn tại của một khoản nợ, được phát hành với số lượng khổng lồ đến mức bất kỳ tác nhân có lý trí nào cũng sẽ bắt đầu đặt câu hỏi từ lâu về khả năng hoặc ý định trả nợ của chúng ta.

Không sao cả, điểm mấu chốt là sự sắp xếp này thì phổ biến về mặt chính trị ở Mỹ, và có thể hiểu được như vậy. Đầu tư rất khó, đòi hỏi phải trì hoãn những tiện nghi hiện tại một cách có ý thức với hy vọng đạt được lợi ích trong tương lai. Tiêu dùng thú vị hơn rất nhiều. Khi ông Trump và nhóm cố vấn bảo hộ của ông phàn nàn rằng Trung Quốc, Nhật Bản hoặc Đức đang xuất khẩu "sản lượng dư thừa" sang Mỹ, những gì chúng ta thực sự nhập khẩu từ những nơi đó là kỷ luật tự giác của họ, cho dù là văn hóa (Nhật Bản và Đức) hay do chế độ độc tài áp đặt (Trung Quốc).

Thuế quan của ông Trump đánh dấu một nỗ lực vụng về nhằm tái áp đặt kỷ luật đối với nền kinh tế Mỹ, hoặc ít nhất là phân phối lại một số kỷ luật từ các công ty sang các hộ gia đình. Khi giá cả cao hơn buộc các hộ gia đình phải thu hẹp tiêu dùng, lợi nhuận vượt trội cao hơn của các công ty trong nước sẽ giải phóng các công ty đó khỏi một số kỷ luật thị trường toàn cầu nghiêm ngặt, hiện đang chi phối các quyết định đầu tư và sản xuất của họ. Không có gì ngạc nhiên trước việc cử tri từng phản đối khi ông Trump vô tình nói với họ, ngang qua cổng thu phí xe, những gì thực sự đang diễn ra ở đây. Không có gì ngạc nhiên khi ông Trump bắt đầu rút khỏi vực thẳm thuế quan ngay sau đó.

Các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện dường như cũng đã nhận được thông điệp. Đề xuất thuế được công bố trong tuần này có các biện pháp quan trọng để cải thiện các ưu đãi cho đầu tư và làm việc hiệu quả ở Hoa Kỳ, chủ yếu thông qua việc mở rộng các phần tốt nhất của Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm năm 2017, như chi trả đầy đủ cho đầu tư kinh doanh. Nhưng những khuyến khích này hướng tới kỷ luật tự giác trong đầu tư được bù đắp một phần bởi một loạt các khoản trợ cấp chính sách thuế cho tiêu dùng được thêm vào như một viên kẹo cho chính trị. Chúng bao gồm việc mở rộng tín dụng thuế trẻ em và - một trong những tiếng hú lớn hơn - ưu đãi thuế cho những chiếc xe được mua bằng tín dụng.

Riêng biệt nhưng có liên quan, ít nhất Quốc hội đang quản lý nhằm hạn chế trợ cấp tiêu dùng, được tài trợ bởi nợ trong việc gần đây mở rộng chương trình tem phiếu thực phẩm để bao gồm nhiều người trưởng thành khỏe mạnh hơn. Nhưng chỉ phần nào. Các quyền lợi khác, chẳng hạn như Medicaid cho nam giới trong độ tuổi lao động khỏe mạnh, cho đến bây giờ vẫn ít nhiều không thể chạm đến vì mặt chính trị. Những người theo chủ nghĩa bảo hộ phàn nàn rằng Trung Quốc đầu tư quá nhiều vào sản xuất công nghiệp để xuất khẩu, quên rằng chiến lược đó thành công đối với Trung Quốc chỉ vì chúng ta vay tiền để ngăn cản người Mỹ làm việc.

Điều mà một nhà kinh tế giả định có thể quên, nhưng một chính trị gia phải nhớ. Một trong những sự tự phụ của những người trí thức cổ vũ ông Trump thuộc phe cánh hữu bảo hộ mới, là các tệ nạn kinh tế và tệ nạn xã hội khác của Hoa Kỳ được cho là phát sinh từ thâm hụt thương mại, từ đó đã được áp đặt lên một quốc gia không hề hay biết và không muốn biết bởi một nhóm người theo chủ nghĩa toàn cầu, theo chủ nghĩa công ty. Những diễn biến trong tuần này nhắc nhở chúng ta về mức độ phổ biến rõ ràng ở thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ, một khi bạn ngừng hỏi mọi người nghĩ gì và thay vào đó bắt đầu quan sát những gì họ làm.

Búp bê trẻ em được xếp trên kệ tại một cửa hàng ở Los Angeles, ngày 6 tháng 5. Ảnh: allison dinner / Shutterstock

Xin đừng nhầm lẫn điều này với một khẳng định của Pollyannaish rằng mọi thứ đều tốt đẹp với nền kinh tế Mỹ. Một loạt các chỉ số, từ sự tham gia của lực lượng lao động bị sụt giảm đến đầu tư kinh doanh không ổn định, chỉ ra nhiều dư địa để cải thiện. Khắc phục điều này sẽ đòi hỏi - tại một thời điểm nào đó - người Mỹ phải mua ít búp bê hơn và thay vào đó đầu tư nhiều hơn vào tương lai của chính chúng ta - hoặc ít nhất là ngăn chặn sự tiết kiệm quốc gia được thể hiện bởi thâm hụt tài chính cồng kềnh do chi tiêu xã hội. Sau một tuần chúng ta đã trải qua, bạn có thể hy vọng kỷ luật này sẽ sớm đến, nhưng có lẽ bạn không nên nín thở.

-----------

_ Tác giả Joseph C. Sternberg.

_ Trần HSa lược dịch từ The Wall Street Journal ... 17/5/2025.