Lệnh của Hegseth hủy bỏ các lô hàng vũ khí viện trợ cho Ukraine khiến Tòa Bạch Ốc bất ngờ.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth nhìn Tổng thống Donald Trump phát biểu tại Phòng Bầu dục ở Tòa Bạch Ốc, tại Washington, D.C., Hoa Kỳ, ngày 21 tháng 3 năm 2025. REUTERS/Carlos Barria/Ảnh lưu trữ
Tác giả Erin Banco , Phil Stewart , Gram Slattery và Mike Stone....Ngày 6 tháng 5 năm 2025 ...Reuters Độc quyền.
Bản tóm tắt:
_ Lệnh của Hegseth gây ra sự nhầm lẫn trong số các quan chức an ninh quốc gia.
_ Tòa Bạch Ốc tuyên bố Hegseth đã tuân theo chỉ thị của Trump về việc tạm dừng viện trợ.
_ Những tranh chấp nội bộ đôi khi dẫn đến những chính sách hỗn loạn về Ukraine.
NEW YORK/WASHINGTON - Khoảng một tuần sau khi Donald Trump bắt đầu nhiệm kỳ tổng thống thứ hai, quân đội Hoa Kỳ đã ra lệnh cho ba hãng hàng không vận chuyển hàng hóa hoạt động từ Căn cứ Không quân Dover ở Delaware và một căn cứ của Hoa Kỳ tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất: dừng 11 chuyến bay chở đạn pháo và các loại vũ khí khác đến Ukraine.
Trong vòng vài giờ, những câu hỏi điên cuồng đã đến Washington từ người Ukraine ở Kyiv và từ các viên chức ở Ba Lan, nơi mà các chuyến hàng được điều phối. Ai đã ra lệnh cho Bộ Tư lệnh Vận tải Hoa Kỳ, được gọi là TRANSCOM, dừng các chuyến bay? Có phải là tạm dừng vĩnh viễn đối với tất cả các khoản viện trợ không? Hay chỉ một số?
Các quan chức an ninh quốc gia hàng đầu — tại Tòa Bạch Ốc, Ngũ Giác đài và Bộ Ngoại giao — không thể đưa ra câu trả lời. Trong vòng một tuần, các chuyến bay đã bay trở lại trên bầu trời.
Theo hồ sơ của TRANSCOM mà Reuters đã xem xét, lệnh bằng lời này xuất phát từ văn phòng của Pete Hegseth, Bộ trưởng Quốc phòng.
Việc hủy bỏ diễn ra sau khi Trump kết thúc cuộc họp về Ukraine tại Phòng Bầu dục vào ngày 30 tháng 1, bao gồm Hegseth và các quan chức an ninh quốc gia hàng đầu khác, theo ba nguồn tin quen thuộc với tình hình. Trong cuộc họp, ý tưởng ngừng viện trợ cho Ukraine đã được đưa ra, hai người biết về cuộc họp cho biết, nhưng tổng thống không đưa ra chỉ thị nào về việc ngừng viện trợ cho Ukraine.
Theo hai nguồn tin được thông báo về các cuộc thảo luận riêng tại Tòa Bạch Ốc và một nguồn tin khác có hiểu biết trực tiếp về vấn đề này, thì tổng thống không biết về lệnh của Hegseth, cũng như các quan chức an ninh quốc gia cấp cao khác trong cuộc họp.
Khi được yêu cầu bình luận về báo cáo này, Tòa Bạch Ốc nói với Reuters rằng Hegseth đã tuân theo chỉ thị của Trump về việc tạm dừng viện trợ cho Ukraine, mà theo họ đó là lập trường của chính quyền vào thời điểm đó. Họ không giải thích tại sao - theo những người đã nói chuyện với Reuters - các quan chức an ninh quốc gia hàng đầu trong quá trình ra quyết định thông thường mà lại không biết về lệnh này hoặc tại sao nó lại bị đảo ngược nhanh chóng như vậy.
Một đường dốc của Phi đội Cảng hàng không 436 phục vụ Phi công đang sắp xếp một máy nạp hàng với đạn dược, vũ khí và các thiết bị khác được xếp trên pallet để chuyển đến Ukraine trong một nhiệm vụ bán hàng quân sự cho nước ngoài tại Căn cứ Không quân Dover, Delaware, Hoa Kỳ, ngày 24 tháng 1 năm 2022. Ảnh của Không quân Hoa Kỳ/Roland Balik/Tài liệu phát qua REUTERS/File Photo Quyền cấp phép mua
“Đàm phán chấm dứt Chiến tranh Nga-Ukraine là một tình huống phức tạp và thay đổi liên tục. Chúng tôi sẽ không nêu chi tiết mọi cuộc trò chuyện giữa các quan chức chính quyền cấp cao trong suốt quá trình này”, Karoline Leavitt, phát ngôn viên Nhà Trắng cho biết. “Điểm mấu chốt là cuộc chiến hiện đã gần kết thúc hơn nhiều so với thời điểm Tổng thống Trump nhậm chức”.
Theo hồ sơ mà Reuters được xem, việc hủy các chuyến ba khiến TRANSCOM thiệt hại 2,2 triệu đô la. Trả lời yêu cầu bình luận, TRANSCOM cho biết tổng chi phí là 1,6 triệu đô la – 11 chuyến bay đã bị hủy nhưng một chuyến không mất phí.
Một lệnh dừng viện trợ quân sự được ủy quyền dưới thời chính quyền Biden đã chính thức có hiệu lực một tháng sau đó, vào ngày 4 tháng 3, với thông báo từ Tòa Bạch Ốc.
Câu chuyện về việc các chuyến bay bị hủy, được Reuters lần đầu tiên nêu chi tiết, chỉ ra quá trình hoạch định chính sách đôi khi hỗn loạn trong chính quyền Trump, và cơ cấu chỉ huy thậm chí còn không rõ ràng đối với các thành viên cấp cao của chính quyền.
Việc tạm dừng nhiều ngày của các chuyến bay, được xác nhận bởi năm người có hiểu biết về vấn đề này, cũng cho thấy sự nhầm lẫn trong cách chính quyền đã tạo ra, và thực hiện chính sách an ninh quốc gia. Tại Ngũ Giác đài, sự hỗn loạn là một bí mật mở, với nhiều quan chức hiện tại và trước đây nói rằng bộ này đang bị ảnh hưởng bởi những bất đồng nội bộ về chính sách đối ngoại, những mối hận thù sâu sắc và đội ngũ nhân viên thiếu kinh nghiệm.
Reuters không thể xác định chính xác thời điểm văn phòng của Hegseth ra lệnh hủy các chuyến bay chở hàng. Hai nguồn tin cho biết các quan chức Ukraine và châu Âu bắt đầu hỏi về việc tạm dừng vào ngày 2 tháng 2. Hồ sơ của TRANSCOM chỉ ra rằng có một lệnh bằng lời từ "SECDEF" - bộ trưởng quốc phòng - dừng các chuyến bay và chúng đã được tiếp tục vào ngày 5 tháng 2.
“Điều này phù hợp với chính sách của chính quyền là hành động nhanh chóng, phá vỡ mọi thứ và giải quyết sau. Đó là triết lý quản lý của họ”, Mark Cancian, một sĩ quan Thủy quân lục chiến đã nghỉ hưu và là chuyên gia quốc phòng tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế, cho biết. “Điều đó là tuyệt vời với Thung lũng Silicon. Nhưng khi bạn nói về các tổ chức đã tồn tại hàng trăm năm, bạn sẽ gặp phải vấn đề”.
Việc dừng vận chuyển đã gây ra sự bàng hoàng ở Kyiv.
Theo một viên chức Ukraine có hiểu biết trực tiếp về tình hình, người Ukraine đã nhanh chóng đặt vấn đề với chính quyền thông qua nhiều kênh nhưng gặp khó khăn trong việc có được bất kỳ thông tin hữu ích nào. Trong các cuộc trò chuyện sau đó với người Ukraine, chính quyền đã coi việc tạm dừng là "chính trị nội bộ", nguồn tin cho biết. Các viên chức Ukraine đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Việc vận chuyển vũ khí của Mỹ đến Ukraine cần có sự chấp thuận của nhiều cơ quan và có thể mất nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng để hoàn thành, tùy thuộc vào kích thước của hàng hóa. Phần lớn viện trợ quân sự của Hoa Kỳ đi qua một trung tâm hậu cần ở Ba Lan trước khi được các đại diện của Ukraine tiếp nhận và vận chuyển vào nước này.
Trung tâm đó có thể chứa hàng trong thời gian dài. Không rõ liệu 11 chuyến bay bị hủy có phải là những chuyến bay duy nhất được lên lịch vào tuần đó trong tháng 2 hay không, không rõ có bao nhiêu hàng viện trợ đã được tích trữ ở Ba Lan và liệu nó có tiếp tục chảy vào Ukraine bất chấp lệnh của TRANSCOM hay không.
Những tiết lộ này xuất hiện vào thời điểm có biến động trong bộ. Một số cố vấn cấp cao của Hegseth đã bị hộ tống khỏi tòa nhà vào ngày 15 tháng 4 sau khi bị buộc tội tiết lộ thông tin mật trái phép. Bộ trưởng tiếp tục phải đối mặt với sự giám sát, bao gồm cả từ Quốc hội, về các thông tin liên lạc của chính ông ấy. Trước đây, ông đã quy kết các cáo buộc về biến động cho những nhân viên bất mãn.
Các chuyến bay bị hủy có chứa các loại vũ khí đã được chính quyền Biden chấp thuận từ lâu , được các nhà lập pháp trên Đồi Capitol cho phép.
Reuters không thể xác định liệu Hegseth hay nhóm của ông có biết lệnh gửi đến TRANSCOM sẽ diễn ra như thế nào hay lệnh đó chỉ là một thay đổi đáng kể trong chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine. Ba nguồn tin quen thuộc với tình hình cho biết Hegseth đã hiểu sai các cuộc thảo luận với tổng thống về chính sách Ukraine và các chuyến hàng viện trợ mà không giải thích thêm.
Bốn người khác được thông báo về tình hình cho biết một nhóm nhỏ nhân viên trong Ngũ Giác đài, nhiều người trong số họ chưa bao giờ giữ chức vụ trong chính phủ và đã nhiều năm lên tiếng phản đối viện trợ của Hoa Kỳ cho Ukraine, đã khuyên Hegseth cân nhắc tạm dừng viện trợ cho nước này.
Hai người hiểu rõ vấn đề này đã phủ nhận việc cắt giảm viện trợ thực sự. Một người trong số họ mô tả đó là sự tạm dừng về mặt hậu cần.
“(Họ) chỉ muốn nắm rõ những gì đang diễn ra và kết quả là mọi người hiểu sai ý họ là: 'Các anh cần phải dừng mọi thứ lại'”, một người nói.
Đạn pháo 155mm được đóng gói để vận chuyển tại Nhà máy đạn dược của Quân đội Scranton ở Scranton, Pennsylvania, Hoa Kỳ
ngày 16 tháng 2 năm 2023. REUTERS/Brendan McDermid/File Photo Quyền cấp phép mua
CHUYẾN BAY BỊ HỦY.
Theo hai nguồn tin biết về cuộc họp, Hegseth đã đến cuộc họp tại Phòng Bầu dục với Trump vào ngày 30 tháng 1 với một bản ghi nhớ do một số cố vấn chính sách hàng đầu của ông soạn thảo, đề xuất rằng ông chủ của họ thúc đẩy Tòa Bạch Ốc xem xét tạm dừng cung cấp vũ khí cho Ukraine để giành đòn bẩy trong các cuộc đàm phán hòa bình với Nga.
Các nguồn tin cho biết bộ trưởng đã tham dự cuộc họp với các quan chức cấp cao khác liên quan đến chính sách về Ukraine, bao gồm Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz và đặc phái viên Ukraine, Keith Kellogg. Nhóm này đã thảo luận rộng rãi về chính sách của Hoa Kỳ đối với Ukraine và Nga, bao gồm cả việc có khả năng thắt chặt lệnh trừng phạt đối với Moscow.
Không rõ Hegseth đề xuất dừng viện trợ đến mức nào trong cuộc họp, nhưng ý tưởng này đã được nêu ra trong các cuộc thảo luận, một trong những nguồn tin và một người khác quen thuộc với cuộc họp cho biết.
Kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào tháng 2 năm 2022, Hoa Kỳ đã phê duyệt hàng tỷ đô la viện trợ quân sự cho Ukraine. Hầu hết được chuyển giao dưới thời chính quyền Biden. Nhưng một số lô hàng vẫn đang được giải quyết, dự kiến vào mùa hè này.
Trump đã nhiều lần đe dọa sẽ đóng băng viện trợ trong chiến dịch tranh cử, nhưng vẫn chưa thực hiện. Và trong cuộc họp, ông một lần nữa từ chối dừng viện trợ cho Ukraine hoặc ra lệnh cho Hegseth thực hiện bất kỳ thay đổi chính sách nào khi nói đến việc gửi thiết bị đến Kyiv, các nguồn tin cho biết.
Một lệnh đóng băng bất kỳ hỗ trợ quân sự nào có hiệu quả cho một đồng minh thường sẽ được thảo luận chuyên sâu giữa các quan chức an ninh quốc gia hàng đầu và được tổng thống chấp thuận. Nó đòi hỏi sự phối hợp của nhiều cơ quan và thường là nhiều công ty vận tải.
Ba nguồn tin cho biết, không có cuộc thảo luận hay phối hợp nào diễn ra khi văn phòng của Hegseth hủy các chuyến bay theo lịch trình chở đạn pháo và đạn dược của Mỹ đến Ba Lan từ căn cứ quân sự Al Udeid ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và căn cứ quân sự Dover của Hoa Kỳ ở Delaware.
Việc tạm dừng diễn ra trong bối cảnh quân đội Ukraine đang phải vật lộn để chống lại lực lượng Nga ở miền Đông Ukraine và trong trận chiến tiếp theo ở khu vực Kursk của Nga, nơi mà lực lượng Ukraine đang mất dần lãnh thổ và gần như đã bị đánh bật khỏi chiến trường.
Theo hai nguồn tin, các cố vấn thân cận của Trump đã được các nhân viên Ngũ Giác đài báo trước về việc tạm dừng và đã thảo luận với tổng thống về việc có nên khôi phục các chuyến hàng viện trợ hay không. Đến thời điểm đó, TRANSCOM đã hủy 11 chuyến bay, theo hồ sơ mà Reuters đã xem xét. Một số cơ quan truyền thông, bao gồm cả Reuters, đã viết về việc tạm dừng nhưng vai trò của Hegseth trước đó vẫn chưa được biết.
Không rõ rồi liệu Trump có chất vấn hay khiển trách Hegseth hay không. Một nguồn tin có hiểu biết trực tiếp về vấn đề này cho biết Cố vấn An ninh Quốc gia Waltz cuối cùng đã can thiệp để đảo ngược lệnh hủy bỏ. Waltz đã bị buộc phải từ chức vào thứ năm và dự kiến sẽ được đề cử làm đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hợp Quốc.
CUỘC CHIẾN ĐẤU NGÀY CÀNG TĂNG.
Khi Trump nhậm chức, viện trợ vẫn tiếp tục đổ vào Ukraine và ông cam kết sẽ hợp tác với Ukraine và Nga để chấm dứt chiến tranh – hoặc ít nhất là làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn.
Hai trong số những phái viên nổi bật nhất của ông, Kellogg, một người ủng hộ Kyiv và từng làm việc với Trump trong chính quyền đầu của ông, và Steve Witkoff, một ông trùm bất động sản và là bạn thân của tổng thống, đã bắt đầu đàm phán với cả hai bên.
Riêng tại Ngũ Giác đài, một số cố vấn chính sách của Hegseth đã bí mật bắt đầu soạn thảo các đề xuất nhằm cắt giảm sự hỗ trợ của Mỹ dành cho Ukraine, theo hai nguồn tin được thông báo về vấn đề này.
Nhóm nhân viên đó có quan điểm chặt chẽ với triết lý chống can thiệp.
Một số người trước đây đã tư vấn cho các nhà lập pháp Cộng hòa ủng hộ cách tiếp cận lấy nước Mỹ làm trọng tâm trong chính sách đối ngoại và đã công khai kêu gọi, trong các bài viết và bài phát biểu, rằng Hoa Kỳ nên rút khỏi các cam kết quân sự ở Trung Đông và Châu Âu – một quan điểm tương tự được Phó Tổng thống JD Vance đưa ra. Một số người đã ủng hộ rằng Hoa Kỳ thay vào đó nên tập trung vào Trung Quốc.
Những người ủng hộ đội ngũ nhân viên đã chỉ trích những người phản đối phong trào chống can thiệp trong chính quyền, cho rằng Vance và những người khác chỉ đang cố gắng cứu mạng người dân sống ở các vùng chiến sự như Ukraine và ngăn chặn thương vong trong tương lai của quân đội Mỹ.
Theo một người hiểu rõ vấn đề này và bốn nguồn tin khác, cuộc đấu đá nội bộ đã làm phức tạp quá trình hoạch định chính sách. Vào thời điểm Kellogg và Witkoff đang cố gắng làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình với Nga và Ukraine, các nhân viên đã vận động ngầm để Hoa Kỳ rút lại sự ủng hộ của mình dành cho Kyiv - một chính sách khiến các quan chức Ukraine tức giận và gây áp lực buộc các đồng minh châu Âu phải lấp đầy khoảng trống, năm người hiểu biết về tình hình cho biết.
Washington đã ký một thỏa thuận với Kyiv về quyền khai thác khoáng sản đất hiếm – một thỏa thuận mà các quan chức Hoa Kỳ cho biết là một nỗ lực nhằm thu hồi số tiền mà Hoa Kỳ đã chi để hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Ukraine.
Ít nhất một trong những nhân viên trước đây đã thúc đẩy chính quyền rút lại sự ủng hộ đối với Kyiv, Dan Caldwell, đã bị hộ tống ra khỏi Ngũ Giác đài vì một vụ rò rỉ mà ông ta tuyên bố là không bao giờ xảy ra. Caldwell, một cựu chiến binh, từng là một trong những cố vấn chính của Hegseth, bao gồm cả về Ukraine.
Bất chấp sự tạm dừng ngắn ngủi vào tháng 2 và sự tạm dừng dài hơn bắt đầu vào đầu tháng 3, chính quyền Trump đã tiếp tục gửi khoản viện trợ cuối cùng được phê duyệt dưới thời Tổng thống Hoa Kỳ, Joe Biden. Không có chính sách mới nào được công bố.
------------------
_ Báo cáo bởi Erin Banco, Phil Stewart, Gram Slattery và Mike Stone. Biên tập bởi Don Durfee và Lori Hinnant.
_ Trần HSa lược dịch từ Reuters.... 06/5/2025.
