Một vị hồng y người Mỹ đã thành công trong việc trở thành Giáo hoàng như thế nào, mặc dù cơ hội khá thấp.

Đức Hồng Y Prevost sinh ra ở Hoa Kỳ đã vượt qua người được yêu thích, Đức Hồng Y Parolin người Ý, trong một mật nghị mang tính lịch sử.

 

Giáo hoàng Leo XIV, Robert Prevost, xuất hiện trên ban công của Vương cung thánh đường Thánh Peter ở Thành phố Vatican. Ảnh: Maria Grazia Picciarella / Zuma Press

Tác giả Stacy Meichtry,  Margherita Stancati, Ian Lovett và Marcus Walker....Ngày 9 tháng 5 năm 2025....The Wall Street Journal.

THÀNH PHỐ VATICAN – Đức Hồng Y Robert Prevost, ngồi bên dưới bức bích họa bất hủ của Michelangelo về Sự Phán xét Cuối cùng, ngài như cố gắng bỏ qua một thực tế khi âm thanh tên gọi của ngài vang vọng trên các bức tường của Nhà nguyện Sistine.

Đó là sáng thứ Năm, và các giám mục điều hành mật nghị đang đọc phiếu bầu. Cuộc bầu cử giáo hoàng đã thay đổi con đường của vị hồng y sinh ra ở Chicago. Số phiếu dành cho ông tăng lên theo mỗi vòng bỏ phiếu, trong khi sự ủng hộ dành cho ứng cử viên hàng đầu  - Hồng y Pietro Parolin người Ý -  bị đình trệ.

Một nhận thức rõ ràng đã đè nặng lên Prevost, ba hồng y theo dõi phản ứng của ngài cho biết: Ngài đang trên đà trở thành vị giáo hoàng thứ 267 của Giáo hội Công giáo toàn cầu, với 1,4 tỷ tín đồ.

Đến cuối buổi chiều, mọi chuyện đã kết thúc. Phiếu bầu cho Prevost đã đạt ngưỡng chiến thắng là 89, hoặc hai phần ba trong số 133 hồng y tham dự bỏ phiếu, hiện diện trong nhà nguyện. Những tràng pháo tay vang lên từ các hàng ghế dành cho hồng y mặc áo đỏ. Prevost, đang ngồi nhắm mắt, đứng dậy và nở một nụ cười khi khoảnh khắc lịch sử chìm xuống.

Các Hồng y trong Nhà nguyện Sistine. Đức Giáo Hoàng Leo đứng trong Nhà nguyện Sistine

giữa các hồng y hôm thứ Năm. Ảnh: francesco sforza / Reuters

"Tôi không thể tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra với một con người khi mà bạn phải đối mặt với điều gì đó y như vậy", Đức Hồng Y Joseph W. Tobin, tổng giám mục Newark nói.

Cuộc bầu chọn của vị giáo hoàng người Mỹ đầu tiên đã làm choáng váng đám đông tụ tập tại Quảng trường Thánh Phêrô, bất chấp thị trường đánh cược và phá vỡ giả định rằng Giáo hội sẽ không bao giờ trao chức vụ cao nhất của mình cho một công dân của siêu cường hàng đầu thế giới.

Nhưng với ngày thứ Năm, Prevost, 69 tuổi, đã trở thành sự lựa chọn tự nhiên cho các hồng y ẩn dật trong Nhà nguyện Sistine. Trong nhiều tuần, họ đã tìm kiếm một vị kế nhiệm, người cung cấp sự tiếp nối giấc mơ của  Đức cố Giáo Hoàng Phanxicô về một giáo hội hòa nhập và khiêm nhường - mà cũng là người đã thể hiện nhiều sự tôn trọng dành cho truyền thống Công giáo và kỹ năng quản lý mạnh mẽ hơn, để điều hành một 'quốc gia - thành thi'̣ đã bị căng thẳng về tài chính với tầm ảnh hưởng toàn cầu.

Ngay cả trước khi mật nghị bắt đầu vào hôm thứ Tư, một khối đa dạng về địa lý và ý thức hệ đã hiểu rằng trong số họ có một người toàn diện, người đó sẽ được chấp thuận. 

Các giáo sĩ vẫy cờ Hoa Kỳ trong bài phát biểu của Leo hôm thứ Năm.

Ảnh: Francisco Seco / Associated Press

Vị giám mục lâu năm của Chiclayo ở Peru đến từ Hoa Kỳ, nhưng kỳ thực thuộc về phía nam bán cầu. Nhiều người ủng hộ ngài mô tả vị giám mục đa ngôn ngữ này bằng bốn từ tương đương : "công dân của thế giới". Nhiều năm kinh nghiệm truyền giáo đã mang lại cho ngài một danh tiếng là vị ủng hộ người nghèo và người bị gạt ra ngoài lề xã hội. Ngài  đã phục vụ ở trung tâm Vatican, nhưng không đủ lâu để những vụ bê bối thường xuyên của nó làm vấy bẩn ngài.

Ngược lại, Đức Hồng Y Parolin đã dành sự nghiệp của mình trong dịch vụ ngoại giao của Vatican trước khi vươn lên phục vụ gần 12 năm với tư cách là Ngoại trưởng, thực sự là vị trí số 2 sau Đức Giáo Hoàng Phanxicô.

Parolin là người được yêu thích để kế nhiệm vị chủ cũ của mình và thỏa mãn khao khát của người Ý muốn khôi phục lại một chức vụ mà bán đảo này đã nắm giữ trong hầu hết lịch sử 2.000 năm của giáo hội. Nhưng như một câu nói của người Ý, "Ai bước vào mật nghị với tư cách là một giáo hoàng, người ấy rời đi với tư cách là một hồng y."

Đức Giáo Hoàng Phanxicô phải nhập viện vì nhiễm trùng phổi mãn tính, cuối cùng chết vì bệnh vào hôm thứ Hai Phục sinh. Khi các hồng y từ khắp nơi trên thế giới tập trung đến Roma để tham dự tang lễ và các cuộc thảo luận trước mật nghị của ngài, Parolin vẫn nắm giữ một lợi thế mạnh mẽ.

Đức Hồng Y Cristóbal López Romero của Tây Ban Nha nói "Ngài Parolin là người nổi tiếng nhất trong số chúng ta. Nhưng điều đó là chưa đủ."

Ngai vàng trống rỗng.

Các hồng y nối gót vào Roma trong những ngày sau cái chết của Đức Phanxicô đại diện cho di sản của cố giáo hoàng: mật nghị đa dạng nhất về mặt địa lý trong lịch sử Giáo hội. Họ đến từ 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, với độ tuổi từ 40 đến 90 và nói được nhiều ngôn ngữ. Nhiều người trong số họ hầu như không biết nhau.

Một số có rất ít điểm chung với Giáo triều La Mã do người Ý thống trị, chính quyền Vatican. Tiếng Anh là ngôn ngữ chung cho một nhóm hồng y mới. Các giám mục châu Âu đã nói về sự nguy hiểm của trí tuệ nhân tạo với các hồng y châu Phi, những người đã đáp trả bằng lời than thở rằng tài nguyên thiên nhiên trong lục địa của họ đang bị cướp bóc để sản xuất các thiết bị công nghệ. Các hồng y Mỹ Latinh  thảo luận về việc di cư của đồng bào họ đến Hoa Kỳ. Một hồng y bay từ Mông Cổ đến đã khiến các đồng sự kinh ngạc với những câu chuyện về việc dâng Thánh lễ cho những người du mục trong những chiếc lều.

Nhưng Ý vẫn tự hào có nhiều hồng y hơn so với bất kỳ quốc gia nào khác, và sau ba giáo hoàng người nước ngoài liên tiếp - một người Ba Lan, một người Đức và một người Argentina - nhiều người cảm thấy đã đến lúc phải làm cho giáo hoàng là người Ý trở lại. Trước Thánh Gioan Phaolô II, người được bầu vào năm 1978, các giáo hoàng người Ý đã trị vì liên tục trong 455 năm.

Parolin, sinh ra gần Venice, là niềm hy vọng của đất nước họ. Nhà ngoại giao kỳ cựu này được biết đến nhiều nhất trong những năm gần đây vì đàm phán một thỏa thuận gây tranh cãi giữa Vatican và Trung Quốc, qua đó cho phép Bắc Kinh có tiếng nói trong việc lựa chọn các giám mục bên trong quốc gia châu Á này. Mặc dù có dòng dõi là một chính khách, nhưng ông thiếu kinh nghiệm mục vụ của một bộ trưởng trên thực tế, điều mà nhiều hồng y đang tìm kiếm.

Một khối hồng y Mỹ Latinh đã coi Prevost là cơ hội tốt nhất trong khu vực của họ để giữ chức giáo hoàng. Trên hết, nhiều hồng y khác muốn duy trì sự nhấn mạnh của Đức Phanxicô về "tính đồng nghị", hoặc các cuộc tụ họp của các giám mục và giáo dân để thảo luận về những thách thức của Giáo hội.

Robert Prevost cưỡi ngựa ở Peru, với trẻ em đang xem. Prevost trong nhiều năm sống và làm việc ở Peru với tư cách là một nhà truyền giáo và linh mục giáo xứ. Ảnh: ernesto benavides / Agence France-Presse / Getty Images

Một ngày sau tang lễ của Đức Phanxicô, Parolin chủ trì một Thánh lễ, nhưng những phát biểu của ngài - một cơ hội để định hình chương trình nghị sự cho mật nghị - đã bỏ qua tính đồng nghị.

Đức Hồng y Michael Czerny, một quan chức Vatican đang tại vị  nói."Việc ông ấy không đề cập đến điều đó thật đáng kinh ngạc", 

Tên của Prevost bắt đầu lưu hành, trong các bữa tối và trong các cuộc thảo luận bí mật trước mật nghị. Đức Hồng Y Timothy Dolan, tổng giám mục New York, gợi lại cách mà các hồng y người Ý đã thúc ép ngài cung cấp thông tin về người đồng sự gốc Mỹ của mình.

"Ông có biết 'Roberto' này không?" Dolan nhớ lại một trong số họ đã hỏi.

Ngày này qua ngày khác, các hồng y tọa đàm các bài phát biểu về các vấn đề mà Giáo hội phải đối mặt, từ lạm dụng tình dục đến tình trạng tài chính ngày càng tồi tệ của Vatican. Trong giờ giải lao, các hồng y đồng ý rằng họ cần đưa lên một nhà quản lý đã được chứng minh.

Khi mật nghị đến gần, Tobin nhìn thấy Prevos. Tobint nói "đức Thánh Cha, điều này có thể được đề xuất với ông. Tôi hy vọng ông sẽ nghĩ về nó."

Các Hồng y hội tụ.

Vào ngày cuối cùng trước mật nghị, Prevost đã đọc một bài phát biểu trước các hồng y đồng sự của mình, và đánh vào ghi chú mà những người ủng hộ Đức Phanxicô muốn nghe: Ngài ca ngợi tính đồng nghị.

"Tính đồng nghị là làm việc cùng nhau", Prevost nói, theo Đức Hồng Y Luis Cabrera Herrera từ Ecuador.

Vào chiều thứ Tư, các hồng y đi bầu đã vào Nhà nguyện Sistine và tuyên thệ giữ bí mật bằng tiếng Latinh. Tất cả các thiết bị điện tử đều bị cấm. Nhà nguyện thời Phục hưng đã được quét sạch để tìm bọ nghe lén. Những cánh cửa gỗ nặng nề của nó đóng lại, cắt đứt các hồng y với thế giới bên ngoài.

Bên trong, các đối thủ của Parolin đã có một chiến lược. Trong vòng bỏ phiếu đầu tiên, họ phân tán phiếu bầu của họ cho một số ứng cử viên, để đánh giá sức hấp dẫn của các ứng cử viên đó.

Prevost nhận được chiếc mũ giáo sĩ của mình khi ông được Đức Giáo hoàng Francis bổ nhiệm làm hồng y vào năm 2023. Ảnh: Riccardo De Luca / Associated Press

Cuộc bỏ phiếu vòng nhất bắt đầu muộn vài giờ, một phần vì nhà thuyết giáo 90 tuổi có bài phát biểu khai mạc mật nghị kéo dài hơn một tiếng đồng hồ.

Khi các phiếu bầu cuối cùng được kiểm đếm, Parolin đứng ở vị trí hàng đầu với hơn 40 phiếu bầu. Các vận động viên; sau lưng ông ta đã bị phân mảnh.

Khi cuộc bỏ phiếu tiếp tục vào sáng thứ Năm, Parolin vẫn dẫn đầu, nhưng số phiếu của ông bị mắc kẹt ở mức cao vẫn  không lên được con số 50. Ngược lại, Prevost đang thu hẹp khoảng cách sau khi các hồng y nghỉ trưa.

Qua mì ống, bít tết và các cuộc tranh luận chiến thuật bằng rất nhiều ngôn ngữ, Prevost nổi lên như một lựa chọn mới, được yêu thích.

Một nhóm các hồng y người Ý thất vọng chủ yếu ngồi với nhau, nói bằng ngôn ngữ của họ. Gần đó, các hồng y từ châu Á, châu Mỹ và châu Âu hòa nhập và trò chuyện bằng tiếng Anh, hoặc xử dụng ngôn ngữ của nhau để phiên dịch.

"Vào bữa trưa, mọi thứ đã được làm rõ", Đức Hồng Y người Hoa Kỳ, Blase Cupich nói.

Chỉ cần thêm một vòng bỏ phiếu.

Hồng y Pietro Parolin tại Thánh lễ trước mật nghị. Đức Hồng Y Pietro Parolin tại Thánh lễ cuối cùng

với các hồng y trước mật nghị bầu một giáo hoàng mới. Ảnh: Stefano Costantino / Zuma Press

Đức Hồng y Hoa Kỳ, Timothy Dolan, người đã tham dự cả hai mật nghị 2013 và 2025 lưu ý, "Với một sự trùng hợp may mắn, Prevost đã ngồi ở cùng một vị trí trong Nhà nguyện Sistine, nơi mà Đức Hồng Y Argentina, Jorge Mario Bergoglio đã ngồi tại mật nghị năm 2013, qua đó bầu ông làm Giáo hoàng Phanxicô." 

Điểm số cuối cùng của Prevost trong cuộc bỏ phiếu buổi chiều đã tăng lên hơn 100 phiếu bầu.

Bước tiếp theo là nhiệm vụ của Parolin, với tư cách là hồng y cấp cao nhất trong phòng. Quay sang người chiến thắng, Parolin hỏi bằng tiếng Latinh: "Ngài có chấp nhận kết quả cuộc bầu cử tuân theo quy tắc giáo luật của mình, nhận tư cách giáo hoàng tối cao hay không?"

Prevost nói "Tôi chấp nhận," 

"Ngài sẽ được biết đến bằng tên nào?"

"Leo," .

Đức Hồng Y Parolin là người đầu tiên hôn chiếc nhẫn, Đức Hồng Y William Goh của Singapore cho biết. "Parolin là một quý ông,".

Các hồng y tập trung trên ban công của Vương cung thánh đường Thánh Phêrô.

Ảnh: Maria Grazia Picciarella / Zuma Press

Ngài Leo bước vào Phòng Nước mắt, nơi mà các tân giáo hoàng lần đầu tiên mặc áo choàng trắng của giáo hoàng. Gần đó, các lá phiếu đang bị đốt cháy. Khói trắng nhanh chóng bốc lên từ ống khói mảnh mai trên Nhà nguyện Sistine. Đám đông vẫy cờ cổ vũ từ khắp nơi trên thế giới khi tên của vị tân giáo hoàng được công bố.

Hai phụ nữ Ý lớn tuổi gần phía sau Quảng trường Thánh Peter dương điện thoại của họ. Một người nhìn điện thoại và nói với người kia: "Americano..." Bạn của cô ấy đáp lại với một vẻ bối rối: "Americano?"

------------------

_ Tác giả Stacy Meichtry,  Margherita Stancati, Ian Lovett và Marcus Walker.

_ Trần HSa lược dịch từ The Wall Street Journal.... 11/5/2025.