Bán rẻ nước Mỹ? Tại sao thuế quan của Trump có thể gây ra một cơn bão mang tính lịch sử ở Phố Wall.

Một điều hiếm hoi đang xảy ra ở Phố Wall: Cổ phiếu, trái phiếu và đồng đô la đều giảm cùng một lúc -

và các nhà đầu tư đang tranh luận về lý do tại sao...Charly Triballeau /AFP qua Getty Images

Tác giả Rafael Nam ....Ngày 21 tháng 4 năm 2025.... NPR News

Trong nhiều thập kỷ, hệ thống tài chính của Mỹ được coi là một trong những hệ thống ổn định và mạnh mẽ nhất trên thế giới. Giờ đây, có những lo ngại rằng một điều chưa từng có có thể xảy ra do thuế quan của Tổng thống Trump: Các nhà đầu tư ở khắp mọi nơi có thể mất niềm tin vào Hoa Kỳ.

Những lo ngại được đưa ra khi Phố Wall đang bị chấn động bởi một sự kiện cực kỳ hiếm gặp: Chứng khoán, trái phiếu chính phủ Mỹ, và đồng đô la đều bị ảnh hưởng cùng một lúc - và không phải ai cũng có thể đồng ý về lý do tại sao chúng xảy ra.

Chỉ trong ngày thứ Hai, chỉ số trung bình của công nghiệp Dow Jones đã giảm gần 1.000 điểm, tương đương hơn 2%, trong khi một chỉ số quan trọng của đồng đô la so với các loại tiền tệ chính trong rổ  tiền tệ đã giảm xuống mức thấp nhất trong ba năm.

Nỗi sợ hãi bi quan nhất là các đợt bán tháo có nghĩa là các nhà đầu tư trên khắp thế giới đang mất niềm tin vào Mỹ do các chính sách không thể đoán trước của Trump - và do đó họ đang cắt giảm các khoản đầu tư của mình trên diện rộng.

Nếu đúng, nó sẽ đại diện cho một sự thay đổi long trời lở đất trong hệ thống tài chính toàn cầu, trong đó Mỹ không còn được coi là nơi trú ẩn an toàn.

Và nó cũng quan trọng ở Mỹ. Niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào Hoa Kỳ là rất quan trọng - không chỉ ở hàng nghìn tỷ đô la bị ràng buộc trên thị trường tài chính của đất nước này, mà còn đối với lối sống của người Mỹ.

Dưới đây là năm câu hỏi chính về cơn bão tài chính mà Tổng thống Trump có thể đã gây ra.

1) Điều gì đang xảy ra trên thị trường?

Ngay sau khi Trump công bố thuế quan vào ngày 2 tháng 4, thị trường chứng khoán đã giảm mạnh trên toàn thế giới. Đó không phải là một điều ngạc nhiên. Cổ phiếu có xu hướng phản ứng ngay lập tức với những tin tức lớn - tốt và xấu. Chỉ số trung bình của công nghiệp Dow Jones đã phục hồi phần nào sau khi Trump tạm dừng nhiều mức thuế của ông, nhưng nó vẫn giảm hơn 7% kể từ khi ông đưa ra thông báo đầu tiên.

Nhưng thông thường, vào những thời điểm hỗn loạn dữ dội, các nhà đầu tư đổ xô mua trái phiếu chính phủ Mỹ và đồng đô la. Và vì lý do chính đáng.

Trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ, hay chỉ là trái phiếu kho bạc như chúng thường được biết đến, được coi là một trong những trái phiếu an toàn nhất trên thế giới, được bán - và được hỗ trợ - bởi sức mạnh kinh tế của Chú Sam. Và đồng đô la là đồng tiền lớn nhất thế giới, được xử dụng ở khắp mọi nơi, từ mua xăng tại trạm xăng địa phương của bạn đến thanh toán cho các giao dịch kinh doanh trên toàn cầu.

Sự sụt giảm đồng thời ở tất cả các thị trường - từ chứng khoán của một quốc gia đến đồng tiền của quốc gia - thỉnh thoảng xảy ra ở các nền kinh tế mới nổi, chẳng hạn như khi cuộc khủng hoảng tài chính châu Á quét qua khu vực đó vào cuối những năm 1990.

Điều này hiếm khi xảy ra ở Mỹ, theo nhiều người theo dõi thị trường.

2) Vậy tại sao cổ phiếu, trái phiếu và đồng đô la đều giảm cùng một lúc?

Đó là điều mà ngay cả những bộ óc thông minh nhất ở Phố Wall cũng đang tranh luận.

Một lời giải thích là nó liên quan đến các nhà đầu tư sành sỏi, cả trong lẫn ngoài nước, họ điều chỉnh danh mục đầu tư của họ dựa trên tin tức thuế quan khiến hầu hết mọi người trên thị trường tài chính choáng váng.

Rốt cuộc, nhiều nhà đầu tư đã tin rằng Trump chỉ đang xử dụng thuế quan như một mưu đồ đàm phán. Thay vào đó, thuế quan của ông quá lớn, đến mức đe dọa khởi động một trật tự kinh tế toàn cầu mới. Một số nhà phân tích so sánh nó với khi Tổng thống Nixon tách đồng đô la Mỹ ra khỏi vàng, trong cái được gọi là "Cú sốc Nixon".

Nhưng có một lời giải thích khác cho lý do tại sao cả ba thị trường đều giảm:  Nếu đợt bán tháo đại diện cho thời điểm Mỹ bị mất niềm tin của các nhà đầu tư toàn cầu, thì những gì sẽ xảy ra - và bây giờ điều đó có nghĩa là trái phiếu Mỹ và đồng đô la không còn được coi là một trong những khoản đầu tư an toàn nhất thế giới?

Rốt cuộc, trong vòng chưa đầy 100 ngày, Trump cũng đã khiến các nhà đầu tư lo lắng với những vụ sa thải hỗn loạn trong lực lượng lao động liên bang, thúc đẩy việc mua lại Greenland, bày tỏ mong muốn "lấy lại" kênh đào Panama và nói rằng Canada nên trở thành tiểu bang thứ 51, trong số nhiều hành động khác.

Và bây giờ Trump đang tấn công Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell và kêu gọi "chấm dứt hợp đồng" với Powell, điều này khiến các nhà đầu tư sợ hãi hơn.

Tổng hợp lại, nó đang tạo ra điều mà thị trường ghét nhất: Không thể đoán trước. - và Phố Wall lo ngại điều đó khiến các nhà đầu tư nước ngoài mất niềm tin vào Mỹ.

Tổng thống Trump công bố mức thuế sâu rộng của mình trong một sự kiện tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 2 tháng 4 năm 2025 ở Washington, D.C. Chip Somodevilla / Getty Images / Getty Images Bắc Mỹ

3) Tại sao các nhà đầu tư nước ngoài lại quan trọng như vậy?

Trong nhiều thập kỷ, các nhà đầu tư nước ngoài - từ các ngân hàng trung ương quan trọng trên toàn cầu đến các quỹ mom-and-pop (doanh nghiệp nhỏ, độc lập hoặc thuộc sở hữu gia đình ) - đã đặt một số tiền mặt của họ vào trái phiếu do chính phủ Mỹ bán vì chúng được coi là nơi trú ẩn an toàn.

Tất cả số tiền đó giúp Hoa Kỳ tiếp tục chi tiêu, ngay cả khi đất nước đang phải đối mặt với thâm hụt ngày càng tăng. Nó cũng góp phần vào đồng đô la mạnh hơn, vì các nhà đầu tư nước ngoài cần mua đô la để họ có thể mua trái phiếu Mỹ.

Bởi vì có rất nhiều nhà đầu tư sẵn sàng mua trái phiếu từ chú Sam, Mỹ không phải trả lãi suất cao. Nó thực sự giống như có một thẻ tín dụng lãi suất thấp: Nó giúp đất nước này tự tin hơn để tiêu tiền, bởi vì họ có đủ khả năng tài trợ cho việc mua sắm của mình.

Theo thống kê mới nhất của Mỹ, các nhà đầu tư nước ngoài sở hữu hơn 8 nghìn tỷ USD tiền nợ do chính phủ liên bang phát hành.

4) Điều gì xảy ra nếu nhà đầu tư nước ngoài ngừng mua?

Những tác động đối với tài chính Mỹ có thể rất nghiêm trọng.

Quay trở lại với phép so sánh thẻ tín dụng: Giả sử từ lâu bạn  đã dựa vào thẻ tín dụng lãi suất thấp để thanh toán các hóa đơn của mình. Nhưng đột nhiên công ty thẻ tín dụng đó quyết định rằng bạn quá rủi ro về tài chính và ngừng cho bạn vay tiền trừ khi bạn sẵn sàng trả lãi suất cao hơn nhiều. Điều đó có thể không làm bạn phá sản, nhưng về mặt tài chính, nó sẽ rất đau đớn.

Đó là những gì xảy ra khi người mua trái phiếu nước ngoài trở nên do dự: Nó làm tăng lãi suất mà Mỹ phải trả để lôi kéo họ mua - và làm cho việc vay mượn trở nên đắt đỏ hơn nhiều, khiến việc tài trợ cho chi tiêu của đất nước trở nên khó khăn hơn.

Ô tô do Trung Quốc sản xuất, bao gồm Volvo và các thương hiệu khác, được nhìn thấy tại cảng ở Nam Kinh, tỉnh Giang Tô phía đông Trung Quốc vào ngày 16 tháng 4 năm 2025, khi chúng chờ được chất lên tàu để xuất khẩu STR / AFP qua Getty Images / AFP

Một nỗi sợ hãi lớn hơn nữa là các nhà đầu tư nước ngoài có thể cố tình quyết định ngừng mua trái phiếu Mỹ như một cách để làm tổn thương quốc gia về mặt tài chính. Và không có quốc gia nào mà các nhà đầu tư lo lắng nhiều hơn Trung Quốc.

Bất chấp những căng thẳng lâu dài giữa Mỹ và Trung Quốc, có một điều vẫn ổn định: Trung Quốc vẫn tiếp tục mua trái phiếu chính phủ Mỹ. Nó hiện sở hữu hơn 750 tỷ USD, theo thống kê mới nhất của chính phủ, khiến nó trở thành người nắm giữ trái phiếu kho bạc nước ngoài lớn thứ hai sau Nhật Bản.

Đó là một mối quan hệ đôi bên cùng có lợi. Nó cho phép Mỹ tiếp tục tiêu tiền và cung cấp cho Trung Quốc một khoản đầu tư cực kỳ an toàn.

Nếu Trung Quốc ngừng mua quá nhiều trái phiếu Mỹ - hoặc tệ hơn, bắt đầu bán danh mục đầu tư của họ - tác động có thể rất lớn. Nó sẽ gây ra sự hỗn loạn tài chính trên khắp các thị trường bằng cách đột nhiên làm dấy lên lo ngại rằng hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có thể bắt tay vào một cuộc chiến tài chính hủy hoại lẫn nhau.

Vậy tại sao không có thỏa thuận về những gì đang thực sự xảy ra?

Trung bình, các giao dịch trị giá hàng trăm tỷ đô la diễn ra mỗi ngày trên thị trường trái phiếu Mỹ. Không thể biết ai đứng sau mỗi giao dịch trong thời gian thực.

Các chuyên gia Phố Wall thường dựa vào số liệu thống kê chậm chạp của chính phủ, cũng như dữ liệu từ các nhà cung cấp tư nhân, để cố gắng tìm ra ai là người mua và bán trái phiếu chính phủ thuộc hàng to lớn. Nhưng ngay cả dữ liệu đó cũng chịu thua, không thể giải thích được .

Trong những ngày gần đây, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã bác bỏ quan điểm cho rằng các nhà đầu tư nước ngoài đang bán trái phiếu Mỹ. Ông cũng nói rằng ông không tin rằng Trung Quốc có ý định trả đũa Mỹ bằng cách bán bớt trái phiếu của họ.

Tuy nhiên, suy đoán và sự không chắc chắn vẫn tiếp tục - và điều đó khó có thể sớm thay đổi 

Kevin Ford, nhà phân tích tại công ty thanh toán thương mại toàn cầu Convera cho biết "Tôi nghĩ rằng sẽ mất thời gian để thị trường trở lại bình thường. Có rất nhiều câu hỏi và thực sự không có sách vở nào trả lời cho nó."

Nhưng có một điều mà nhiều nhà phân tích đồng ý: Ngay cả khi các nhà đầu tư trên thế giới không vội vã rút lui, niềm tin vào Mỹ đã bị ảnh hưởng lớn.

Marc Chandler, Chiến lược gia trưởng về thị trường tại Bannockburn Capital Markets cho biết "Chúng ta mất một thời gian dài để xây dựng lòng tin với bạn bè, với vợ, với người yêu, nhưng nó có thể mất đi trong một giây. Và tôi nghĩ rằng niềm tin đó sẽ khó để Mỹ lấy lại."

-------------

_ Tác giả Rafael Nam là biên tập viên kinh doanh cao cấp của NPR.....| Bản quyền 2025 NPR

_ Trần HSa lược dịcch từ NPR News.... 22/4/2025.