Cung cấp cho Trump hòa bình ở Ukraine có thể mở ra tham vọng cuối cùng của Putin.

 Nga muốn viết lại toàn bộ trật tự hậu Chiến tranh Lạnh - và chấm dứt chiến tranh là con bài mạnh nhất mà họ có thể lợi dụng.

Một thỏa thuận hòa bình giữa Trump và Putin sẽ quét sạch nhiều thập kỷ đối kháng giữa Washington và Moscow Nguồn: Pablo Martinez Monsivais / AP

Tác giả Roland Oliphant....23 Tháng Tư 2025...The Telegraph.

Hòa bình trong thời đại của chúng ta - hoặc một cái gì đó tương tự. Đó là những gì mà các bộ trưởng ngoại giao Ukraine, châu Âu và Mỹ dự định lên kế hoạch ở London ngày hôm nay.

Vào thời điểm các nhà lãnh đạo thế giới tập trung tại Roma để dự tang lễ của Đức Giáo Hoàng vào thứ Bảy, thỏa thuận chấm dứt cuộc chiến đẫm máu nhất châu Âu kể từ năm 1945 có thể đã nằm trong túi. Thay vào đó, tất cả đã sụp đổ.

Thứ nhất, Marco Rubio, Ngoại trưởng Hoa Kỳ, đã rút lui. Sau đó, Steve Witkoff, đặc phái viên Mỹ được giao nhiệm vụ nói chuyện với Vladimir Putin, đã hủy bỏ.

Trong một phản ứng rõ ràng, các bộ trưởng ngoại giao Pháp và Đức cũng rút lui. Bây giờ, Ngoại trưởng David Lammy đã từ bỏ toàn bộ ý tưởng về hội nghị thượng đỉnh như đã được dự kiến.

Thay vào đó, đặc phái viên Ukraine của Tổng thống Trump, Keith Kellogg, quan chức Mỹ duy nhất giữ được cuộc bổ nhiệm, sẽ tham gia các phái đoàn cấp thấp hơn.

Món hời.

Các bộ trưởng ngoại giao và quốc phòng Ukraine, cùng với chánh văn phòng của Volodymyr Zelensky, vẫn đã đến London. Họ sẽ cùng nhau thảo luận về kế hoạch bảy điểm để chấm dứt xung đột, được người Mỹ trình bày tại một cuộc họp trước đó ở Paris hồi tuần trước.

Nhưng việc hạ cấp các cuộc đàm phán làm tăng thêm cảm giác rằng bất kỳ hy vọng nào về một thỏa thuận sắp xảy ra để chấm dứt xung đột đều phụ thuộc vào các sự kiện ở Moscow, nơi mà Putin và Witkoff sẽ gặp nhau lần thứ tư trong tuần này.

Kế hoạch do Mỹ đưa ra sẽ chứng kiến Mỹ chính thức công nhận việc Nga sáp nhập Crimea, và Ukraine từ bỏ nhiệm vụ gia nhập NATO. Đổi lại, Nga sẽ nhượng lại hai phần nhỏ lãnh thổ bị chiếm đóng để cho phép Ukraine tự do tiếp cận cửa sông Dnipro. Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, nằm trên bờ sông do Nga kiểm soát, sẽ nằm dưới sự kiểm soát của Mỹ. Tiền tuyến, có lẽ, sẽ bị đóng băng ở nơi nó đang có. Ukraine cũng sẽ ký thỏa thuận khoáng sản, cho phép các công ty Mỹ tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên của đất nước.

Cuối cùng, Mỹ sẽ dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Nga từ năm 2014 và bắt đầu hợp tác với Nga về năng lượng.

Điểm cuối cùng này rất đáng nói: mục tiêu, dường như, không phải là ngăn chặn chiến tranh, mà là đạt được một thỏa thuận lớn hơn nhiều giữa Mỹ và Nga, có thể quét sạch hàng thập kỷ đối kháng giữa Washington và Moscow.

Hòa bình ở Ukraine, dường như, chỉ là một phương tiện để đạt được mục tiêu đó. Vấn đề là bộ khung cho thỏa thuận  này đơn giản là không đáp ứng được một nhiệm vụ đầy tham vọng như vậy.

Thứ nhất, lời hứa dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt và việc thiếu  bảo đảm an ninh rõ ràng cho Ukraine cho thấy một rạn nứt xuyên Đại Tây Dương rõ ràng. Rốt cuộc, Ukraine và hầu hết các nước châu Âu coi Nga là mối đe dọa an ninh hiện hữu số 1 của họ. Cho phép Nga xây dựng lại nền kinh tế chiến tranh mà không bảo đảm rằng Nga  không thể tấn công lại là một kịch bản ác mộng mà họ không thể đồng ý.

Nhưng cũng có một sự không phù hợp sâu sắc về kỳ vọng giữa Nga và Mỹ.

Tổng thống Trump muốn kết thúc cuộc chiến bằng một chiến thắng nhanh chóng và có tác động lớn trong chính sách đối ngoại. Ông ấy đã nhiều lần nói rõ rằng ông tập trung vào tốc độ trên hết. "Bây giờ nếu vì lý do nào đó mà một trong hai đảng làm cho nó trở nên rất khó khăn, chúng tôi sẽ chỉ nói: 'Các bạn ngu ngốc, các bạn là những kẻ ngu ngốc, các bạn là những người khủng khiếp, và chúng tôi sẽ chấp nhận một sự bỏ đi', ông cảnh báo vào tuần trước.

Hôm thứ Sáu, ông Rubio nói rằng Washington muốn thấy tiến bộ trong "nhiều ngày".

Thêm vào cảm giác cấp bách, JD Vance, hôm thứ Tư, cảnh báo Ukraine và Nga chấp nhận kế hoạch hòa bình hoặc đối mặt với việc Mỹ rời khỏi các cuộc đàm phán tiếp theo.

"Đã đến lúc họ phải nói có hoặc để Hoa Kỳ từ bỏ quá trình này", Phó Tổng thống nói trong chuyến thăm Ấn Độ.

Nhưng Vladimir Putin đang tập trung vào việc viết lại toàn bộ trật tự hậu Chiến tranh Lạnh. Điều đó có nghĩa là không chỉ tái khẳng định quyền lực của Nga đối với Ukraine, phần còn lại của Liên Xô cũ và một phần của châu Âu, mà còn phải được công nhận là bá chủ trong các vấn đề toàn cầu. Một trong những trục, ngang hàng với Washington và Bắc Kinh, chung quanh đó "thế giới đa cực" mới sẽ quay quanh trục đó.

Đó là một dự án được thực hiện trong nhiều thập kỷ, và không ai ở Moscow đủ ngây thơ để tin rằng nó có thể đạt được trong một tuần. Ít nhất từ quan điểm của Moscow, sự không phù hợp này có thể mang lại lợi thế cho Điện Kremlin.

Ukraine, một quan chức nói với The Moscow Times trong tuần này, chỉ đơn giản là con bài tốt nhất mà Nga có thể chơi trong nỗ lực bảo đảm thỏa thuận lớn hơn.

Nhượng bộ.

Mới tuần trước, Ngoại trưởng Sergei Lavrov đã nói rõ trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo Kommersant của Nga rằng các yêu cầu của Moscow không thay đổi chút nào.

Kyiv vẫn sẽ phải rời khỏi các khu vực Zaporizhzhia, Kherson, Donetsk và Luhansk mà họ kiểm soát, và chính thức công nhận chúng là một phần của Nga. Họ cũng sẽ phải thu hẹp quy mô quân đội, bãi bỏ các luật mà người Nga cho là phân biệt đối xử với người nói tiếng Nga, và hơn thế nữa.

Nhưng các báo cáo gần đây cho thấy Moscow có thể chuẩn bị rút khỏi lập trường tối đa của mình, sau khi Tổng thống Putin được cho là đã nói với ông Witkoff tại một cuộc họp ở St Petersburg trong tháng này rằng Nga có thể từ bỏ tuyên bố chủ quyền đối với bốn khu vực bị chiếm đóng một phần của Ukraine mà họ vẫn chưa chiếm được hoàn toàn.

Việc các yêu cầu của Lavrov không xuất hiện trong danh sách đang được thảo luận ở London đang nói lên điều đó; sự hạ giọng rõ ràng là kịch bản có chủ ý. Nó mang lại cho Witkoff và Trump ấn tượng rằng Putin có thể linh hoạt, nếu họ nói chuyện trực tiếp với ông ta. Nó nhằm mục đích tâng bốc hình ảnh bản thân của họ như những người thỏa thuận cứng rắn từ thế giới kinh doanh, có thể hoàn thành những việc mà các nhà ngoại giao tự mãn đơn giản là không thể. Tuy nhiên, trên thực tế, đó không phải là một sự nhượng bộ khó khăn.

Nga đang đạt được những tiến bộ ổn định ở khu vực Donetsk, nhưng chỉ rất chậm và với cái giá rất lớn. Họ không có triển vọng thực tế để chiếm Kherson và Zaporizhzhia trong tương lai gần.

Quan trọng hơn đối với Moscow là thiếu sự bảo đảm an ninh, đáng chú ý là sự vắng mặt của họ trong kế hoạch bảy điểm.

"Tư cách thành viên trong NATO là đủ. Nếu điều đó không thể, thì chúng tôi cần phải có một số gói để ngăn chặn Nga tấn công một lần nữa hoặc ít nhất là khiến họ phải trả giá đắt cho việc làm như vậy", Oleksiy Goncharenko, một nghị sĩ Ukraine, người ủng hộ ý tưởng về một thỏa thuận hòa bình, nói với The Telegraph.

Ông nói, điều đó có thể liên quan đến "một số ủng hộ của châu Âu trên thực địa, thỏa thuận khoáng sản với Mỹ, một số cam kết lâu dài về cung cấp vũ khí cho Ukraine, v.v.

Bất kỳ thỏa thuận nào thiếu sự bảo đảm như vậy sẽ gây tử vong cho Ukraine, ông Goncharenko nói thêm. "Nếu họ [Nga] có thể tái xâm lược, họ sẽ làm."

Đối với Điện Kremlin, việc ngăn chặn tham vọng tham gia NATO là một khởi đầu tốt, nhưng họ cũng sẽ muốn làm tê liệt sự xuất hiện của bất kỳ kế hoạch thay thế nào nhằm bảo vệ tương lai của Ukraine, bao gồm cả một loạt các thỏa thuận an ninh song phương mà Tổng thống Zelensky đã ký với một số đồng minh, bao gồm cả Anh.

"Điều đó có nghĩa là có hai kết quả mà Điện Kremlin có thể hài lòng. Thứ nhất là họ đồng ý về một điều gì đó với Trump, nói rằng: "Chúng tôi cho bạn một sự nhượng bộ rằng chúng tôi không tuyên bố chủ quyền cả bốn khu vực, bởi vì bạn là một nhà đàm phán lành nghề", và sau đó Trump cố gắng áp đặt một thỏa thuận mà không có bất kỳ bảo đảm an ninh nào dành cho Ukraine và châu Âu. Và nếu điều đó được tiến hành, điều đó là hoàn hảo", Alexander Gabuev, một chuyên gia về chính sách đối ngoại của Nga và là giám đốc Trung tâm Á-Âu Nga Carnegie, người đã theo dõi chặt chẽ các cuộc đàm phán hòa bình, nói.

"Nhưng nếu không, điều mà nó sẽ không, bởi vì Ukraine sẽ không bao giờ chấp nhận điều này và  châu Âu cũng không có khả năng chấp nhận nó, thì Trump có tất cả các lý do chính đáng để bỏ đi, rửa tay và nói: 'Chà, tôi đã cố gắng. Tôi đã thỏa thuận với Putin. Putin đã chấp nhận. Putin đã nhượng bộ, nhưng châu Âu và Ukraine vô ơn đã từ chối thỏa thuận mà tôi đã làm trung gian".

Thỏa thuận lớn hơn.

Đó là kế hoạch của Điện Kremlin để mang lại cho Trump những gì ông muốn - hòa bình ở Ukraine - theo cách phù hợp với mục tiêu của Nga. Nhưng Putin vẫn phải đối mặt với các vấn đề khi nói đến mục tiêu lớn hơn là xích lại gần nhau giữa Nga và Mỹ.

Về Ukraine, họ đang ở vị trí đưa ra một tình huống có qua có lại (quid-pro-quo) mạnh mẽ. Nhưng liệu họ có thể đưa ra đủ nhượng bộ để thuyết phục nhà lãnh đạo con buôn Mỹ chấp nhận các mục tiêu khác của họ ? Một sự tự do ở châu Âu, một sự phân chia thế giới theo phong cách thế kỷ 19, một Hội nghị Yalta lần thứ hai?

Tờ Moscow Times đưa tin trong tuần này rằng mọi cơ quan Nga và các doanh nghiệp lớn của nhà nước đã được yêu cầu đưa ra các món quà nhữ của riêng mình. Điện Kremlin thậm chí còn cố gắng treo lơ lửng triển vọng về một Tháp Trump ở Moscow.

Là một phần của cuộc tấn công quyến rũ đó, Kirill Dmitriev, cựu nhân viên ngân hàng sinh ra ở Kyiv, được đào tạo tại Mỹ, người điều hành Quỹ Đầu tư Trực tiếp của Nga, đã được xử dụng để hứa hẹn các dự án kinh doanh sinh lợi và cùng có lợi.

Các đề xuất của ông này cho đến nay bao gồm các chương trình thăm dò không gian chung, bao gồm cung cấp một nhà máy điện hạt nhân của Nga cho sứ mệnh lên sao Hỏa của Elon Musk. Sau đó là khoáng sản, đất hiếm, năng lượng và cơ hội bất động sản.

Nhưng thương mại của Nga và Mỹ chưa bao giờ lớn ngay cả trước khi có cuộc xâm lược toàn diện, và nó bị mất cân bằng theo cách có thể sẽ khiến Trump không thoải mái. Không có cách nào dễ dàng để Nga cân bằng cuốn sách đó.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov (phải) đã nói rõ rằng các yêu cầu của Moscow không thay đổi chút nào Nguồn: Tatyana Makeyeva / Pool via Reuters

Sau đó là Iran, đồng minh quan trọng của Moscow ở Trung Đông và là một trọng tâm khác trong nỗ lực xây dựng hòa bình của Trump. Tổng thống Mỹ muốn có một thỏa thuận để ngăn chặn Iran có được một quả bom, và một lần nữa, ông muốn một thỏa thuận nhanh chóng. Ông ấy cũng đã giao cho Witkoff phụ trách nỗ lực đó.

Các phái đoàn Mỹ và Iran đã gặp nhau tại Rome vào thứ Bảy và sẽ đến Oman để tham gia vòng đàm phán cấp cao lần thứ hai về chương trình hạt nhân của Tehran vào thứ Bảy tuần này.

Liệu Nga có thể dễ dàng cho ông Trump đạt được một thỏa thuận khác? Ông Putin đã thảo luận về các cuộc đàm phán Mỹ-Iran với Quốc vương Haitham bin Tariq al-Said, nhà lãnh đạo Oman, tại Moscow trong tuần này.

Moscow đã đóng một vai trò trong việc đàm phán thỏa thuận hạt nhân trước đó mà Trump đã rút khỏi vào năm 2018. Nga đã xây dựng và vẫn cung cấp nhiên liệu cho nhà máy điện hạt nhân dân sự duy nhất đang hoạt động của Iran, và có thể hoạt động như một kho dự trữ uranium của Iran để trấn an phương Tây rằng Tehran không thể chế tạo một quả bom.

Người Iran cảnh giác với Nga vì những lý do lịch sử, và thích nói chuyện trực tiếp với người Mỹ. Bất chấp liên minh hiện tại của Tehran với Moscow, Ayatollah Ali Khamenei và chế độ của ông không quá phụ thuộc hoặc thân thiện với Nga đến mức họ cảm thấy buộc phải làm bất cứ điều gì Putin yêu cầu.

Có một rủi ro rõ ràng ở đây. Lằng nhằng với Trump quá lâu và ông ta có thể trở nên tức giận với Putin như ông dường như đã tức giận với Zelensky. Trong trường hợp xấu nhất, các quan chức Nga lo ngại Mỹ có thể tăng gấp đôi liên minh với Ukraine và châu Âu.

Nhưng đối với Nga, mục tiêu vẫn là viết lại trật tự toàn cầu.

"Nếu bạn có thể có được điều đó, điều đó thật hoàn hảo. Vấn đề là liệu người Mỹ có trao nó cho họ ngay bây giờ hay không", Gabuev nói.

Tạm thời là một thỏa thuận làm suy yếu sâu sắc Ukraine, chia rẽ liên minh xuyên Đại Tây Dương và thu hút Trump vào một hội nghị thượng đỉnh một chọi một, ở đó ông ta có ấn tượng rằng ông có thể đạt được một thỏa thuận, nhưng Putin sẽ  bảo đảm phù hợp với mục tiêu của Nga.

Là một phần trong cuộc tấn công quyến rũ của Putin, Nga đang treo lơ lửng triển vọng xây dựng Tháp Trump ở Moscow Nguồn: Saul Loeb / Getty Images

"Đó là bước đầu tiên để viết lại trật tự một cách hiệu quả. Tôi không nghĩ rằng bất kỳ ai đều thiết thực mong đợi rằng Mỹ sẽ nói, "được rồi, Nga là một thế lực lớn, chúng tôi sẽ rời khỏi châu Âu, và bây giờ là của Nga, phải không?”

Nhưng đối với người Ukraine, những mâu thuẫn trong sự tán tỉnh Nga-Mỹ có nghĩa là không có chút cơ hội nào để bảo đảm một nền hòa bình lâu dài có thể đang rút lui.

"Tôi nghĩ người Mỹ muốn có một thỏa thuận trước 100 ngày của Trump, tức là ngày 29 tháng 4, vì vậy đây là thời điểm cuối cùng", Goncharenko nói.

"Tôi đã hy vọng vào cuộc họp ở London, nhưng có vẻ như [nó] sẽ không mang lại gì cho chúng tôi. Vì vậy, không còn nhiều thời gian, nếu chúng ta đang nói về ngày 29 tháng 4. Nó vẫn có thể? Tôi nghĩ có, nhưng xác suất chắc chắn đang giảm xuống."

------------------

_ Tác giả Roland Oliphant..

_ Trần HSa lược dịch từ The Telegraph. ...24/4/2025.